Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, Hà Nội không chỉ nổi tiếng với những địa danh gắn liền với dòng thời gian của dân tộc, mà ẩm thực của Hà Nội cũng mang những tinh hoa riêng biệt mà chỉ nơi đô thành mới có.
Phở
Không biết tự bao giờ, phở đã trở thành món ăn vô cùng hấp dẫn mỗi khi đến Hà Nội. Với hương vị độc đáo không có một nơi nào có được, phở Hà Nội đã in sâu vào tiềm thức con người, mặc định nó là món ăn ngon nhất.
Phở là một món ăn có thể ăn vào bất cứ khoảng thời gian nào mà bạn muốn: sáng, trưa, chiều, tối đều được cả. Các hương vị của thịt, xương, rau thơm quyện vào nhau tạo nên mùi thơm đặc biệt đi vào lòng người. Thịt thì mềm, bánh thì dẻo, thỉnh thoảng lại thấy cái cay nồng của ớt, cái thơm nhè nhẹ của rau thơm, và mùi thơm nồng của hành lá. Tất cả hòa quyện một cảnh ngọt ngào, tạo nên vị thơm ngon đặc trưng của món phở.
Bún chả
Đứng sau phở, bún chả cũng là món ăn gắn liền với Hà Nội. Công thức làm bún chả không hề khó, nhưng làm sao để có được những miếng chả tẩm ướp đậm đà, nướng vừa chín tới lại không dễ. Khi thực khách gọi món, miếng chả còn nóng hổi sẽ được bỏ nhanh vào bát nước mắm chua ngọt. Trong mỗi miếng ăn, bạn sẽ cảm nhận được các nguyên liệu hòa quyện, tác động đến mọi giác quan, cho cảm giác vừa thơm, vừa mềm, vừa đậm đà và thật sảng khoái. Sự hòa quyện giữa thịt, bún, nước chấm, rau sống khiến vị giác của người ăn như bùng nổ, không ngừng mà muốn ăn thêm.
Chả cá Lã Vọng
Chả cá Lã Vọng là tên của món chả cá ngon đặc sản Hà Nội, có nguồn gốc từ thời kháng Pháp. Nghe kể rằng, thời ấy, có gia đình họ Đoàn sinh sống tại số 40 Hàng Sơn, Hà Nội. Gia đình này thường lấy nhà của mình làm nơi cưu mang nghĩa quân Đề Thám và thường hay làm món chả cá để đãi khách, vì đây là món ăn ngon nên những vị khách ấy đã kín đáo phụ giúp gia đình họ Đoàn mở một quán bún chả cá, vừa là nguồn thu nhập cho gia đình cũng như là nơi tụ họp bí mật. Lâu dần với sự nổi tiếng của món ăn đặc sắc này, hai từ “Chả Cá” đã thành tên gọi chung cả khu phố và trở nên món ăn đặc sản Hà Nội. Những hàng chả cá luôn bày tượng ông Lã Vọng (chính là Khương Tử Nha với sự tích ngồi câu cá mà dùng lưỡi câu thẳng, rèn chí kiên nhẫn chờ thời), vì thế cái tên Chả cá Lã Vọng cũng bắt nguồn từ đây.
Bún đậu mắm tôm
Bún đậu mắm tôm là một món ăn dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn và khá nổi tiếng ở Hà Nội. Với giá cả phải chăng, nguyên liệu đến từ những thực phẩm quen thuộc với chúng ta hàng ngày như: bún, đậu rán, thịt luộc, kèm thêm một vài miếng chả nem, chả cốm, kết hợp với các loại rau thơm như tía tô, kinh giới, rau húng, rất nhiều hương vị để chúng ta cảm nhận khi ăn món ăn này. Và nếu như bạn không ăn được mắm tôm cũng không sao, món ăn vẫn có thể kết hợp với nước mắm, tuy hơi khác một chút, nhưng cũng rất đáng để thử nha.
Phở cuốn
Chuyện kể lại rằng, nằm trên ngã tư của phố Ngũ Xá và phố Nguyễn Khắc Hiếu có quán phở chuyên mở về đêm để phục vụ những người xem bóng đá, dĩ nhiên món quen thuộc vẫn luôn là phở nước truyền thống. Thế nhưng, vào một đêm nọ, có thực khách tới quán thưởng thức phở thì lại hết mất nước dùng, chỉ còn ít bánh phở. Thấy vậy, chủ quán đã nghĩ ra một cách lấy bánh phở tráng mỏng ra, để khô lại, sau đó cuộn với thịt bò, rau thơm, không quên pha thêm bát nước chấm đậm đà vị hương. Khách hàng ăn xong, không ngớt lời khen ngợi về sự sáng tạo đầy thú vị này. Và cũng từ đó, món phở cuốn Ngũ Xá ra đời, từ sự “chữa cháy” của chủ quán nọ.
Chỉ với vài nguyên liệu đơn giản, có bánh phở truyền thống, có thịt bò, có rau thơm. Bát nước chấm gồm nước mắm pha loãng, thêm chút đường, chút ớt, chút tỏi, dưa góp. Cách chế biến giản đơn không cầu kỳ nhưng lại tạo nên một món ăn hương vị đậm đà, tinh tế nhưng không kém phần đầy màu sắc.
Cháo sườn
Những nồi cháo sườn Hà Nội thơm ngon, nóng hổi từ lâu đã là một thức quà ăn xế chiều, món ăn sáng nhẹ nhàng hay ăn đêm ấm bụng của người Hà Nội. Gạo xay nhỏ nấu với sườn non thành nồi cháo mịn màng, quẩy giòn tay cắt khúc, một chút hạt tiêu và ớt bột là bạn có ngay một bát cháo rất Hà Nội. Người ta ăn cháo sườn không kể buổi nào trong ngày, cũng chẳng kể mùa nào trong năm, chỉ đơn giản là thèm cái hương vị, ra đầu ngõ ngồi chiếc ghế gỗ thấp bệt hoặc bắt gặp ngay một gánh cháo đi qua, mọi hương vị thơm ngon, giản dị lại ùa về. Có những người ra thủ đô, có thể ăn sơn hào hải vị ở đâu nhưng nhất định phải ăn cho được một bát cháo sườn Hà Nội nóng hổi.
Bún ốc
Hà Nội là nơi hội tụ của người dân bốn phương, mang theo đặc sản ẩm thực của nhiều vùng miền. Chính sự giao lưu này đã làm cho văn hóa ẩm thực của Hà Nội trở lên đa dạng và phong phú. Bún ốc là một món ăn dân giã, không rõ xuất hiện ở Hà Nội từ bao giờ nhưng từ lâu đã trở thành món ăn được nhiều người ở Hà Nội ưa thích.
Bún ốc vốn là món ăn đặc trưng của Hà Nội bởi sự tinh tế, cầu kỳ và hương vị tuyệt vời khó lẫn. Từ nước dùng chua chua thanh thanh, thêm chút cay của ớt chưng, hòa quyện cùng vị béo ngậy của từng con ốc, bùi bùi của đậu phụ. Bún ốc không chỉ có nước dùng, ốc, đậu là đặc trưng cơ bản mà còn có thể có chuối xanh, một ít rau sống hay rau muống chẻ, giá, cần, cà chua…vừa đậm đà vừa màu sắc nức lòng tất cả thực khách. Bún ốc cũng có nhiều loại: bún ốc nguội, bún riêu cua ốc bò, bún ốc chuối đậu, bún ốc tóp mỡ… Trên khắp các tuyến phố Hà Nội, bạn có thể dễ dàng tìm được một quán bún ốc để thưởng thức.
Cốm
Nói đến văn hóa ẩm thực Hà Nội, những người am hiểu chắc chắn sẽ nói đến cốm như một điều rất tự nhiên. Cốm là của riêng Hà Nội, là một thức ăn vặt rất “độc” được lưu giữ bao đời nay.
Cốm là món quà thiên nhiên ban tặng người nông dân, là món quà của lúa non được kết tinh hương vị đất trời và sương sớm. Mỗi một hạt cốm dẻo lại mang trong mình hương sữa non thanh mát, và thơm phức đến độ, chỉ đi qua một gánh cốm rong là đã thấy đưa về thứ mùi nhẹ nhàng, đặc trưng thanh tao đó rồi. Bởi vậy, đây là thức quà đặc sản Hà Nội làm quà số 1 để mang về biếu tặng người thân, bạn bè mỗi khi đi du lịch.
Cà phê trứng
Được biết, cà phê trứng ra đời vào những năm cuối thập niên 1940 tại Hà Nội, xuất phát từ việc khan hiếm mặt hàng sữa tươi thời điểm bấy giờ nên người ta đã dùng lòng đỏ trứng gà như một giải pháp thay thế, sau này, đây là đặc sản của Hà Nội.
Người sáng tạo ra món thức uống độc đáo này là chủ quán “Cà phê Giảng” – quán cà phê lâu đời và nổi tiếng ở Hà Thành.Thức uống này là sự kết hợp giữa lòng đỏ trứng gà, sữa, đường, bơ… Tất cả được đánh mịn và sánh lên rồi thưởng thức cùng cà phê nóng. Cà phê trứng lạnh cũng là loại đồ uống được nhiều du khách nước ngoài đánh giá cao.
Kem Tràng Tiền
Từ lâu, mỗi khi nhắc đến Kem Tràng Tiền, là người ta biết đó như một đặc sản riêng của Hà Nội. Những que kem đầu tiên có mặt tại Việt Nam từ thời Pháp thuộc, ban đầu được người Pháp bán ở khách sạn Grand trên đường Hàng Trống. Lúc bấy giờ, kem đối với người Việt Nam là một món xa xỉ, không phải ai cũng được ăn. Mãi đến năm 1958, kem Tràng Tiền mới được giới thiệu đến rộng rãi người Việt Nam tại cơ sở 35 Tràng Tiền.
Trải qua hơn nửa thế kỷ tồn tại và phát triển, kem Tràng Tiền đã trở thành một phần đặc trưng của văn hóa ẩm thực Hà Nội. Cái tên cũng thật giản dị, “Tràng Tiền” bởi kem được sản xuất tại cơ sở số 35 đường Tràng Tiền. Cho tới ngày nay vẫn vậy.
